Temat zasiedzenia poruszany jest zazwyczaj w kontekście zasiedzenia nieruchomości. Zasiedzieć, czyli de facto – pisząc w uproszczeniu – posiadać jak właściciel, można nie tylko nieruchomości, ale również ruchomości. W zbiorze ruchomości mieszczą się obiekty sztuki wizualnej. Przez zasiedzenie nabywa się prawo własności. We wpisie będzie mowa o tym, jaki jest czas potrzebny do zasiedzenia dzieł sztuki, jakie obiekty nie podlegają zasiedzeniu. Opiszę także procedurę stwierdzenia zasiedzenia. Zapraszam :-)
Zasiedzenie a nabycie dzieł sztuki
Klasyczną i powszechną formą nabycia własności dzieł sztuki jest ich zakup. Może być to zakup na rynku pierwotnym od artysty czy galerii, która go reprezentuje, wtórnym przez profesjonalistę bądź bezpośrednio od właściciela. Dzieła sztuki mogą wchodzić także w skład spadku po zmarłym (w zakresie kwestii spadkowych odsyłam Cię tutaj: https://prawochronisztuke.pl/jak-zabezpieczyc-kolekcje-dziel-sztuki-na-wypadek-smierci/?). Nie są to jednak jedyne sposoby wejścia we własność. Czasami okoliczności, w których weszliśmy w posiadanie dzieł sztuki są bardziej skomplikowane, na przykład znaleźliśmy dany obiekty – tak to się też zdarza. Zasiedzenie jest pierwotnym sposobem nabycia własności. Na skutek, którego jeden właściciel traci własność na rzecz drugiego właściciela. Dzieje się tak na skutek upływu czasu i utraty władztwa przez „pierwszego” właściciela. O szczegółach poniżej.
Przesłanki do stwierdzenia zasiedzenia dzieł sztuki
Do zasiedzenia obiektów sztuki wizualnej (każdych ruchomości) potrzebne są trzy przesłanki:
- posiadanie samoistne
- upływ terminu zasiedzenia, który wynosi 3 lata (innymi słowy posiadanie samoistne przez 3 lata)
- pozostawanie przez cały termin zasiedzenia, licząc od czasu objęcia rzeczy w posiadanie, w dobrej wierze :-)
Posiadanie samoistnie to sprawowanie faktycznego władztwa nad rzeczą, które nie jest oparte na podstawie jakiejkolwiek umowy: użyczenia, depozytu, zastawu.
Uważam, że przesłanka terminu posiadania – czasu wymaganego do zasiedzenia – jest jasna. Ważnym, aczkolwiek prostym, aspektem jest sposób jego obliczania. Gdy w posiadanie weszliśmy 15 stycznia 2017 r., to termin ten upłynie w dniu 15 stycznia 2020 r. Mała uwaga, gdy w posiadanie weszliśmy 29 lutego 2020 r. (roku przestępnym) to termin upłynie 28 lutego 2023 r. Taka sama analogia będzie dotyczyła terminów innych lat przestępnych, w których weszliśmy w posiadanie.
Osoba, która weszła w posiadanie samoistne, musi być w całym okresie zasiedzenia w dobrej wierze. Oznacza to, że musi wyrażać słuszne przekonanie o tym, iż korzysta i rozporządza obiektem bez żadnej podstawy prawnej. I to w okolicznościach, które usprawiedliwiają jego twierdzenia o posiadaniu własności, władania rzeczą z zamiarem posiadania jej dla siebie.
Posiadacz od początku jest posiadaczem w złej wierze, jeśli przed upływem okresu zasiedzenia dowiedział się, że nabył rzecz od nieuprawnionej osoby. O takim nabyciu pisałam we wcześniejszym artykule.
Co nie podlega zasiedzeniu?
Zasiedzeniu nie podlegają obiekty wpisane do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury. Procedurę wpisu regulują przepisu ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Wpisanie obiektu do rejestru oznacza, że od dnia dokonania wpisu w krajowym rejestrze utraconych dóbr kultury nikt nie może zasłaniać się nieznajomością danych ujawnionych w tym rejestrze. Z chwilą wpisu obiektu do tego rejestru, osoba, która posiada obiekt, traci przymiot dobrej wiary, uniemożliwiając zasiedzenie rzeczy.
Procedura stwierdzenia zasiedzenia
Stwierdzanie zasiedzenia następuje na wniosek w postępowaniu nieprocesowych. Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie przewiduje opłaty stałej ani stosunkowej, w związku z tym pobierana jest opłata podstawowa. Wynosi ona 30 zł. We wniosku należy wskazać osoby, które mogłyby być zainteresowane sprawą, miałyby interes w rozstrzygnięciu sprawy. Jeżeli ich nie wskażemy, a sąd uzna, że takie osoby są, to zarządzi ogłoszenie. Koszty takiego ogłoszenia mogą się wahać od 500 zł do 1.000,00 zł. Po zakończonym postępowaniu dowodowym sąd wydaje postanowienie o nabyciu własności przez zasiedzenie.
Zapraszam do zostawiania komentarzy. Jeżeli znasz osoby, które zastanawiają się nad opisywanym przeze mnie tematem, podziel się z nimi tym wpisem.
