Po raz pierwszy, po raz drugi, po raz trzeci – sprzedane! Aukcja dzieł sztuki

Tradycyjne aukcje dzieł sztuki w Polsce cieszą się coraz większym powodzeniem. Jednak, żeby wiedzieć jak poruszać się na aukcji – należy znać etapy sprzedaży aukcyjnej i orientować się w rodzajach cen. Po dawce wiedzy, którą zawarłam w dzisiejszym wpisie, pozostanie Ci tylko zastosować ją w praktyce :-) Zapraszam!

Aukcja dzieł sztuki

Aukcja dzieł sztuki ma charakter publiczny. Potrafi uzależnić ;-) Tak na poważnie… Jest publicznym, wielostronnym i eliminacyjnym sposobem zawierania umów. W wyniku licytacji aukcyjnej dochodzi do wyłonienia najkorzystniejszej, z punktu widzenia organizatora aukcji, oferty. Aukcję prowadzi w imieniu organizatora jedna osoba – aukcjoner. Atrybutem władzy aukcjonera jest młotek :-) Podczas aukcji:

• wyczytuje po kolei obiekty z katalogu aukcyjnego,
• prowadzi postąpienia,
• wskazuje licytantów,
• ogłasza zakończenie licytacji oraz, co najważniejsze, wskazuje zwycięzce.

Osoby, które biorą udział w aukcji – licytanci – posiadają tabliczki z numerami rejestracyjnymi. Tabliczki oznaczają prawo do udziału w aukcji. Licytanci otrzymują je po uprzedniej rejestracji. Niektóre domy aukcyjne przy rejestracji wymagają podania numeru karty kredytowej lub wpłacenia wadium. Rejestracja oznacza zapoznanie się z regulaminem aukcji.

Ceny

Co z tymi cenami? Na aukcji dzieł sztuki występuje kilka rodzajów cen. Dlaczego tak jest? Wiąże się to z:

1. Charakterem i z etapami aukcji.
2. Obiektem – jego rynkowymi notowaniami.
3. Złożonego stosunku prawnego: pomiędzy właścicielem obiektu – domem aukcyjnym, a domem aukcyjnym – kupującym obiekt w drodze licytacji. Dom aukcyjny sprzedaje obiekty we własnym imieniu, ale na rachunek właściciela obiektu. Z tego tytułu pobiera opłaty manipulacyjne rozłożone pomiędzy właściciela obiektu a nowego nabywcę.
4. Obowiązującymi podatkami.

Rodzaje cen

Na aukcji dzieł sztuki występują ceny:

• wywoławcza – cena podana w katalogu, od niej rozpoczyna się licytacja, ustalana przez dom aukcyjny przed licytacją. Dom aukcyjnym może zastrzec zmianę tej ceny krótko przed aukcją. O przysługującym mu prawie musi jednak poinformować w regulaminie.

• szacunkowa – podawana jest w katalogu, to przewidywana przez dom aukcyjny cena rynkowa obiektu. Ma postać widełek np. od 10 do 20 tys. zł. Podaje się ją w oparciu o wykonaną ekspertyzę obiektu, w której pod uwagę bierze się takie aspekty jak: notowania aukcyjne, aktualne trendy na rynku.

• gwarancyjna (nazywana też gwarantowaną) – cena, która została zagwarantowana właścicielowi obiektu. Cena po niżej której obiekt nie może zostać wylicytowany. Nie jest podawana w katalogu. Dom aukcyjny bierze na siebie ciężar ryzyka. Bowiem jeżeli obiekt nie osiągnie na aukcji ceny gwarancyjnej, to dom aukcyjny musi nabyć za tą kwotę obiekt od właściciela.
• warunkowa – to cena osiągnięta w wyniku licytacji, która jest poniżej ceny rezerwowej. Aby obiekt został sprzedany po tej cenie, zgodę na nią musi wyrazić właściciel.
• rezerwowa – podawana w katalogu, jest ceną minimalną, za którą dzieło znajdzie właściciela. W przypadku gdy cena spod młotka przekroczy cenę rezerwową dom aukcyjny dostaje prowizję od właściciela, jeśli zaś nie to dom aukcyjny nie pokrywa ceny rezerwowej. Niższa od dolnej ceny szacunkowej.
• spod młotka – cena wylicytowana na aukcji. Cena kończąca licytację, przypieczętowana uderzeniem młotkiem przez aukcjonera. Ale, ale… uwaga, nie jest to cena sprzedaży.
• sprzedaży/nabycia – to cena finalna transakcji, składa się na nią cena spod młotka plus wszystkie opłaty manipulacyjne, opłaty dodatkowe, podatki. Gdy obiekt pochodzi spoza UE do tej kwoty doliczany jest podatek graniczny, chyba że obiekt ma trafić z powrotem poza granice UE.

Przebieg aukcji

Po wywołaniu danego obiektu z katalogu do licytacji i zaprezentowaniu go publiczności, aukcjoner podaje cenę wywoławczą, a licytanci poprzez podniesienie tabliczki sygnalizują udział w licytacji. Aby wygrać trzeba zalicytować więcej niż poprzednik. Aukcjoner zachęca do dalszej „bitwy o obiekt”, krzycząc: „Kto da więcej!”. W sytuacji, gdy aukcjoner wypowiada słowa: „….. po raz pierwszy, … po raz drugi, … po raz trzeci” , a żaden inny licytant w tym czasie nie poda wyższej kwoty oraz obiekt osiągnął cenę rezerwową, aukcjoner uderza młotkiem mówiąc: „Sprzedane!”. Gdy obiekt nie przekroczy ceny rezerwowej, aukcjoner poinformuje o tym fakcie obecnych na sali licytantów. W takiej sytuacji oznacza to, że obiekt nie sprzedał się podczas aukcji. Osoba, która zaproponowała najwyższą kwotę, może kupić obiekt w tej kwocie, ale dopiero po wyrażeniu zgody przez właściciela obiektu.

Co po wygranej?

Po wygranej, zwycięzca powinien w niezwłocznym czasie zgłosić się do domu aukcyjnego w celu sfinalizowania transakcji. Do kwoty wylicytowanej dom aukcyjny dolicza opłatę aukcyjną, opłaty dodatkowe, np. z tytułu droit de suite, podatków. Regulamin aukcji określa, a przynajmniej powinien, termin zapłaty. Po dokonaniu wpłaty pełnej ceny spod młotka i innych opłat przez zwycięzcę, może on odebrać obiekt. Domy aukcyjne zastrzegają prawo zachowania własności obiektu do czasu zapłaty, jak i prawo odstąpienia od umowy. W przypadku, gdy kupujący nie odbierze dzieła w wyznaczonym terminie, dom aukcyjny może nałożyć na niego opłatę z tytułu kosztów związanych z magazynowaniem obiektu. Poniesie on również ryzyko związane z utratą lub uszkodzeniem obiektu w magazynie.

Jak przygotować się do aukcji:

1. Zapoznaj się z katalogiem aukcyjnym.
2. Dokładnie przeczytaj opis katalogowy obiektów, które Cię interesują, sprawdź oznaczenia i ich legendę.
3. Zapoznaj się z regulaminem aukcyjnym:
   • sprawdź do kiedy trzeba się zarejestrować,
   • czy można brać udział przez pełnomocnika, telefonicznie, przez Internet,
   • ile wynoszą kwoty postąpienia – kwota o jaką zmienia się proponowana cena wywoławcza,
   • ile wynosi opłata manipulacyjna,
   • czy są jakieś opłaty dodatkowe, ile wynoszą,
   • jakie są zasady odbioru zakupu,
   • jakie są zasady składania reklamacji,
   • czy dom aukcyjny odpowiada za wady fizyczne i prawne obiektu.
4. Jeśli chcesz wywieźć obiekt za granicę sprawdź datę jego powstania i zapoznaj się przed aukcją z procedurą wywozu obiektu poza granice Polski.
5. Pamiętaj o prawie pierwokupu przez muzea rejestrowane zabytków. Muzea mogą nabyć taki obiekt po cenie spod młotka plus opłaty manipulacyjne i podatki.
6. Jest to niecodzienna sytuacja, ale… Może się zdarzyć, że licytowany obiekt jest przedmiotem postępowań karnych i na aukcji pojawi się prokurator, który będzie chciał zająć obiekt (zob. licytacja rzeźby autorstwa Aliny Szapocznikow Przyjaźń ).

---

Jeżeli masz jakieś pytania – to chętnie na nie odpowiem. Zachęcam Cię do zostawiania komentarzy.