Grudniowe aukcje dzieł sztuki nadchodzą wielkimi krokami. W dzisiejszym wpisie scharakteryzuję prawo do wynagrodzenia z tytułu dokonanych zawodowo odsprzedaży dzieł sztuki, które poniekąd się z nimi wiążą.
Droit de suite, ładnie brzmi, ale co się kryje pod tym francuskim zwrotem?
Prawo autorskie, poza klasycznymi prawami majątkowymi http://anitakozek.pl/prawa-majatkowe/, daje twórcom oryginalnych egzemplarzy utworów plastycznych lub fotograficznych oraz rękopisów utworów literackich i muzycznych, a także ich spadkobiercom, uprawnienie do udziału w dochodach/zyskach z odsprzedaży ich dzieł przez podmioty trzecie.
Na marginesie… Oryginalny egzemplarz to oryginał lub kopie wykonane osobiście przez twórcę lub pod jego nadzorem i przez niego oznaczone.
Wynagrodzenie to przysługuje od podmiotów zawodowo zajmujących się sprzedażą dzieł sztuki. Podmiotami tymi są:
- galerie,
- domy aukcyjne,
- antykwariaty.
Na tym nie koniec, należą do nich również podmioty, których obrót na rynku dzieł sztuki nie stanowi jedynego bądź głównego przedmiotu działalności gospodarczej. W tym kręgu znajdują się również muzea, jednak tylko w sytuacji gdy nabywają one dzieła od profesjonalnego sprzedawcy lub poprzez profesjonalnego pośrednika bądź sprzedają obiekty na ich rzecz. Gdy obiekty są sprzedawane stricte pomiędzy osobami fizycznymi, przykładowymi kolekcjonerami Kowalskim i Nowakiem, wynagrodzenie to nie przysługuje.
Sposób obliczania wynagrodzenia
Wynagrodzenie to zostało ukształtowane w sposób procentowy i wynosi od 0,25% do 5% – liczonych od ceny sprzedaży, w zależności od jej wysokości:
- – 0,25% części ceny sprzedaży, jeżeli ta część jest zawarta w przedziale przekraczającym równowartość 500 000 euro- 0,5% części ceny sprzedaży, jeżeli ta część jest zawarta w przedziale od równowartości 350 000,01 euro do równowartości 500 000 euro;
- – 1% części ceny sprzedaży, jeżeli ta część jest zawarta w przedziale od równowartości 200 000,01 euro do równowartości 350 000 euro;
- – 3% części ceny sprzedaży, jeżeli ta część jest zawarta w przedziale od równowartości 50 000,01 euro do równowartości 200 000 euro;
- – 5% części ceny sprzedaży, jeżeli ta część jest zawarta w przedziale do równowartości 50 000 euro.
Wynagrodzenie nie może być jednak wyższe niż równowartość 12 500 euro oraz nie przysługuje, gdy cena sprzedaży jest poniżej 100 euro.
Czas trwania
Prawo to trwa przez okres 70 lat po śmierci twórcy. Przysługuje spadkobiercom powołanym do dziedziczenia zarówno z testamentu, jak i z ustawy. Jest niezależne od wyczerpania prawa wprowadzania do obrotu egzemplarzy dzieła. To znaczy, że każdorazowa odsprzedaż, a nie tylko ta pierwsza, stanowi podstawę do powstania prawa do wynagrodzenia.
Jak zatem skutecznie realizować swoje uprawnienie?
Droit de suite powstaje z chwilą stworzenia utworu (niekonieczna jest tu żadna rejestracja), nie można się go zrzec ani zbyć na rzecz innych osób, nawet najbliższych ;-) Natomiast nie ma przeciwwskazań do upoważnienia przez artystę osób/fundacji do wykonywania tego prawa w jego imieniu. Należałoby tylko sporządzić stosowne upoważnienie.
Twórco, jeżeli zaczynasz dopiero przygodę z rynkiem sztuki, zadbaj o to, aby w umowie znalazły się postanowienia dotyczące wynagrodzenia z tytułu droit de sutie. W sytuacji gdy Twoje utwory już znajdują się w obrocie, monitoruj czy nie są przedmiotem sprzedaży przez profesjonalistów. Możesz zwrócić się też bezpośrednio do domów akcyjnych, antykwariatów ect. z prośbą o informację w sprawie sprzedaży Twoich dzieł. Sprawę uprościł obowiązek rejestrowania transakcji zabytków o wartości przekraczającej 10 000,00 zł przyjętych lub oferowanych do zbycia, wynikający art. 59a ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Twórco!
Zachęcam Cię do korzystania z tego prawa. Wynagrodzenie to ma rekompensować Ci wzrost wartości rynkowej Twoich dzieł. Dla powstania roszczenia o wynagrodzenie nie ma znaczenia gdzie nastąpiła sprzedaż, w Internecie czy też stacjonarnie.
Roszczenie o wynagrodzenie staje się wymagalne z chwilą przeniesienia własności. Ważne! Podstawą obliczenia wysokości wynagrodzenia jest cena zapłacona przez nabywcę, do kwoty tej nie wlicza się marży pobieranej przez pośrednika oraz podatku od towarów i usług.
