Na koniec miesiąca pora na wpis z cyklu „Przestępstwa dotyczące dzieł sztuki i zabytków ruchomych”. Dzisiaj mowa będzie o wandalizmie – uszkadzaniu lub całkowitym niszczeniu dzieł sztuki, zabytków ruchomych i nieruchomych. Wskażę jakie obiekty są na to przestępstwo szczególnie narażone. Podam motywy i sposoby działania sprawców oraz przykłady uszkodzeń słynnych dzieł sztuki. Na sam koniec przedstawię karę, która grozi sprawcy tego czynu na gruncie polskiego prawa karnego. Zapraszam :-)
Jakie obiekty są szczególnie narażone? Dlaczego?
- kolekcje państwowe w muzeach (zniszczenia obiektów w trakcie otwarcia muzeów);
- zabytkowe cmentarze (łatwy dostęp, brak jakichkolwiek zabezpieczeń przed zniszczeniem czy uszkodzeniem);
- zabytki nieruchome, w tym: pałace, skanseny, obiekty sakralne (brak skomplikowanych/złożonych zabezpieczeń, możliwość podpalenia).
Motywy działania:
- religijne;
- rasowo-społeczne;
- ekonomiczne z chęci zysku (wandalizm często połączony jest z kradzieżą, kradzież z włamaniem);
- osobiste: chęć uzyskania rozgłosu czy wyrażenia antagonistycznej postawy wobec wyrażonej w obiekcie wizji artystycznej.
Sposoby działania:
- oblewanie kwasami, różnego rodzaju płynami niszczącymi, aerozolami ze stężonymi kwasami solnymi;
- używanie różnego rodzaju narzędzi (ostrych lub tępych): młotków, noży, pił;
- podpalenie.
Przykłady wandalizmu
Jednym z najgłośniejszych aktów wandalizmu w historii XX w. było uszkodzenie „Piety” Michała Anioła. Sprawcą był australijski geolog, z Węgier, Laszlo Toth. W maju 1972 r. uderzał on kilkakrotnie młotkiem w „Pietę”, doprowadzając do odłupania prawego ramienia Marii do wysokości łokcia, nosa oraz zniszczenia marmuru na twarzy. Dokonując tego aktu
krzyczał „Ja jestem Jezusem Chrystusem!”. Do rekonstrukcji „Piety” użyto kopii z kościoła Matki Bożej Bolesnej w Poznaniu. Po rekonstrukcji „Pietę” ustawiono z powrotem w kaplicy Świętego Krzyża po prawej stronie od wejścia w bazylice św. Piotra, ale tym razem zabezpieczono kuloodporną szybą. „Pietę” składano z trzydziestu większych i siedemdziesięciu mniejszych części.
W wyniku wandalizmu uległy uszkodzeniu dzieła takich malarzy jak: Petera Paula Rubensa „Upadek zbuntowanych aniołów” w Starej Pinakotece w Monachium; Petera Paula Rubensa „Dziewica z Aniołami” w Luwrze; Rembrandta Harmenszoona van Rijna „Straż nocna” w Rijksmuseum w Amsterdamie; Canalleta „Elekcja” w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Wandalizm – co grozi sprawcy na gruncie prawa polskiego?
W polskim kodeksie karnym niszczenie, uszkadzanie mienia oraz czynienie z niego niezdatnego do użytku zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (art. 288 § 1 k.k.). Jednak szkoda majątkowa wyrządzona takim działaniem musi przekraczać powyżej 500,00 zł. Inaczej taki czyn stanowi wyłącznie wykroczenie (art. 124 § 1 k.w.) i
podlega karze aresztu od 5 do 30 dni, ograniczenia wolności – miesiąca albo grzywny od 20,00 do 5.000,00 zł. Wracając na grunt kodeksu karnego, w art. 294 § 2 k.k. ustawodawca przewidział typ kwalifikowany (to znaczy z wyższą karą) ww. przestępstwa ze względu na okoliczności, że dopuszczono się go w stosunku do dobra o szczególnym znaczeniu dla kultury. W takim przypadku sprawca podlega karze od roku do 10 lat.
Czekam na Wasze komentarze :-)
